Πόνος στο στήθος, μαστοδυνία. Τί πρέπει να κάνουμε?

Αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο γιατί ο πόνος στο μαστό προβληματίζει και αγχώνει πολλές ασθενείς μου που έρχονται στο ιατρείο. Η μαστοδυνία ή μασταλγία είναι το σύμπτωμα αίσθησης  πόνου στον ένα ή και στους δύο μαστούς. Είναι μια συχνή κατάσταση: περίπου το 70% των γυναικών μπορεί να βιώσει ένα επεισόδιο μαστοδυνίας στη διάρκεια της ζωής τους. Ο πόνος στο στήθος γίνεται συχνά λόγος έντονου άγχους και γίνεται μία από τις βασικές αιτίες που οδηγεί τη γυναίκα να επικοινωνήσει με το μαστολόγο- χειρουργό μαστού. Χωρίζεται σε:

• Μαστοδυνία όταν συνοδεύεται από τον εμμηνορυσιακό κύκλο

Κυκλική μαστοδυνία: επηρεάζει τις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, είναι πιο συχνή μεταξύ των ηλικιών 25 και 35 και εξαρτάται από τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κάθε μήνα στις φάσεις του κύκλου. Η αύξηση οιστρογόνων, η υπερπρολακτιναιμία ή η υπερευαισθησία των υποδοχέων του μαστού μπορεί να αποτελούν τη βάση της μαστοδυνίας, αλλά καμία από αυτές τις θεωρίες δεν έχει αποδειχθεί με στοιχεία. Ο πόνος περιγράφεται ως ένα σφίξιμο, συνήθως αμφοτερόπλευρο, αλλά διαφορετικής έντασης στους δύο μαστούς, επηρεάζοντας σχεδόν πάντα τα εξωτερικά τεταρτημόρια του μαστού. Γενικά αρχίζει προς τα μέσα του κύκλου, για να είναι σαφής στη φάση της ωορρηξίας, φτάνοντας στο αποκορύφωμά της τις τελευταίες τρεις έως πέντε ημέρες πριν από την εμμηνορροϊκή ροή, με την οποία επιλύεται. Η σωματική δραστηριότητα, η χρήση στενών ρούχων και η ψηλάφηση αυτή την χρονική περίοδο συχνά επιδεινώνουν τον πόνο. Δυστυχώς, είναι ένας πόνος που συχνά διαρκεί περιοδικά μέχρι την εμμηνόπαυση και η χρήση αντιφλεγμονωδών ή  φαρμάκων κατά του οιδήματος (πρηξίματος) με βάση τη βρομελίνη και boswellia μπορεί να μειώσει την ευαισθησία του μαστού. Μη κυκλική μαστοδυνία: επηρεάζει κυρίως γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 και 50 ετών, μπορεί να αφορά μόνο το ένα στήθος ή και τα δύο, διαρκεί λιγότερο και τείνει να επιλύεται. Ο πόνος περιγράφεται και ως κάψιμο και στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να εξαρτάται από την παρουσία  κύστεων, αποστημάτων, αιματωμάτων, αν και σε πολλές περιπτώσεις η αιτία παραμένει άγνωστη.

• Μαστοδυνία όταν δε συνοδεύεται από τον εμμηνορροϊκό κύκλο.

Η μη κυκλική μαστοδυνία μπορεί να εμφανίζεται στον έναν ή και στους δύο μαστούς. Τέλος, θυμόμαστε τα αίτια της μαστοδυνίας που δε σχετίζονται με το μαστό όπως η παρουσία δισκοπαθειών, χονδροπαθειών των πλευρών ή του στέρνου, φλεγμονής του θωρακικού μυός, έρπητα ζωστήρα, της διαφραγματοκήλης, των μυοκαρδιοπαθειών ή των πνευμονικών παθήσεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πόνος είναι ετερόπλευρος και προκαλείται ή επιτείνεται από την πίεση στο θωρακικό τοίχωμα. Τέλος, να θυμάστε ότι σε κάθε γυναίκα με επίμονο πόνο στο στήθος, είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε μαστολόγο-χειρουργό μαστού για να αποκλειστεί με βεβαιότητα ο καρκίνος του μαστού, ακόμη και αν μόνο το 7% των γυναικών με καρκίνο αναφέρουν πόνο. Τα κύρια συμπτώματα της μαστοδυνίας ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή:

• αίσθηση ευαισθησίας στο στήθος.
• πρήξιμο των μαστών
• εντοπισμένο πόνο στο στήθος.
• εκτεταμένο πόνο στο στήθος.

Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάσουν τον ένα ή και τους δύο μαστούς και να εμφανιστούν κυκλικά ή μη κυκλικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η μαστοδυνία μπορεί να είναι αισθητή σε περίπτωση μαστίτιδας ή φλεγμονής του μαστικού αδένα. Η μαστίτιδα πολλές φορές συνοδεύεται και από κλινική εκδήλωση ερυθρότητας του μαστού.

Διάγνωση

Σε περίπτωση μαστοδυνίας ο ιατρός πρέπει να έχει ένα ακριβές ιατρικό ιστορικό συνοδευόμενο από κλινική εξέταση μαστού από εξειδικευμένο μαστολόγο, που συχνά ολοκληρώνεται με περαιτέρω απεικονιστικές εξετάσεις όπως:

• υπερηχογράφημα μαστού: χρήσιμο για να μάθετε ποιες αιτίες μπορεί να έχουν δημιουργήσει τα συμπτώματα που περιγράφονται από τους ασθενείς.
• μαστογραφία: μια ακτινολογική εξέταση χρήσιμη για τον εντοπισμό του τύπου της βλάβης αν υπάρχει στο στήθος.

Κίνδυνοι

Οι κύριοι κίνδυνοι της μαστοδυνίας σχετίζονται με τα αίτια. Τις περισσότερες φορές, ο πόνος στο στήθος αποδεικνύεται ως αναστρέψιμη κατάσταση. Ωστόσο, εάν η αίσθηση της έντασης του πόνου επιμένει και, πάνω απ ‘όλα, δε συμβαίνει με κυκλικό τρόπο, πρέπει να επικοινωνήσετε με το χειρουργό μαστού-μαστολόγο που ασχολείται αποκλειστικά με το αντικείμενο του μαστού  για να διερευνήσετε τα παθολογικά αίτια που μπορεί να προκάλεσαν την εμφάνισή του. Χάρη στην έγκαιρη διάγνωση, ο μαστολόγος θα είναι σε θέση να κατευθύνει τον ασθενή προς την πιο αποτελεσματική και λιγότερο επεμβατική θεραπεία.

Θεραπείες

Η θεραπεία της μαστοδυνίας εξαρτάται από τα αίτια. Για το λόγο αυτό, πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε θεραπευτική διαδικασία, η ασθενής υποβάλλεται σε λεπτομερή εξέταση του μαστού. Ανάλογα με τα αποτελέσματα , ο εξειδικευμένος χειρουργός μαστού μπορεί να συνταγογραφήσει:

• φαρμακευτική θεραπεία: αναλγητικά χρήσιμα για την ανακούφιση από τον πόνο.
• ορμονική θεραπεία: προκειμένου να αποκατασταθεί η κανονική δραστηριότητα των ορμονών.
• χειρουργική θεραπεία: σε ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις όπου, για παράδειγμα, ο πόνος είναι συνέπεια του καρκίνου του μαστού.

 

Δρ. Ιωάννα Γαλανού
Χειρουργός Μαστού Α’ Κλινική Μαστού Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ
Ευρωπαϊκό Ογκολογικό Κέντρο IRCCS Regina Elena IFO Ρώμη,  Ιταλία